Het Achtvoudige Pad van Yoga (Ashtanga)

Yoga is veel meer dan houdingen of oefeningen; het is een pad naar innerlijke rust, balans en zelfbewustzijn. Patanjali, een Indiase filosoof van duizenden jaren geleden, beschreef dit pad in de Yoga Sutra’s, een klassiek werk dat de basis legt voor Raja Yoga. Volgens Patanjali is yoga niet simpelweg fysieke oefening, maar het kalmeren van de geest, zodat we helder kunnen waarnemen en onze ware natuur kunnen ervaren. Ik schreef hierover al eens in dit artikel.

Wat is Ashtanga Yoga?

Het uiteindelijke doel van yoga is zelfrealisatie en innerlijke vrijheid. Om dit te bereiken beschrijft Patanjali in zijn Yoga Sutra’s het achtvoudige pad, ook wel Ashtanga Yoga genoemd. “Ashta” betekent acht en “Anga” betekent ledematen; samen vormen deze acht stappen een stapsgewijze gids om lichaam, adem, geest en bewustzijn in harmonie te brengen.

Elke stap bouwt voort op de vorige, en geen onderdeel mag worden overgeslagen. De acht stappen leiden uiteindelijk naar Samadhi, een staat van transcendent bewustzijn. De eerste vier richten zich op het verfijnen van de persoonlijkheid en het lichaam, terwijl de laatste vier zich richten op de geest en het bereiken van hoger bewustzijn. Hieronder volgt een toelichting op elke stap.

1. Yama – Gedragsregels (Ethiek en Relaties)

Yoga Sutra 2.30: “Yama’s zijn regels om harmonieuze relaties te bevorderen.”

De Yama’s helpen je ethisch en respectvol om te gaan met anderen en jezelf:

• Ahimsa: geweldloosheid: vriendelijk zijn voor jezelf en anderen.
• Satya: waarheid: eerlijk zijn met jezelf en de wereld.
• Asteya: niet stelen: respecteer tijd, energie en ideeën van anderen.
• Brahmacharya: bewust omgaan met energie: overmatige gehechtheid aan zintuiglijk genot vermijden.
• Aparigraha: niet bezitterig zijn: tevreden zijn en jaloezie loslaten.
Praktische tip: Begin klein, bijvoorbeeld door vandaag bewust vriendelijk te spreken tegen jezelf en anderen.

2. Niyama – Persoonlijke Discipline

Yoga Sutra 2.32: “Niyama’s zijn dagelijkse oefeningen die innerlijke zuiverheid en kracht brengen.”

Niyama’s richten zich op zelfzorg en innerlijke groei:

• Shaucha: zuiverheid: lichamelijk, mentaal en emotioneel schoon zijn.
• Santosha: tevredenheid: dankbaar zijn terwijl je groeit.
• Tapas: discipline: doorzettingsvermogen ontwikkelen.
• Swadhyaya: zelfstudie: reflecteer op vragen zoals “Wie ben ik?”
• Ishvara Pranidhana: overgave: laat het ego los en erken een groter geheel.
  
Praktische tip: Kies één gewoonte, zoals dagelijks een moment van zelfreflectie of dankbaarheid.

3. Asana – Lichaamshoudingen

Yoga Sutra 2.46: “Asana is een stabiele en comfortabele houding.”

Fysieke houdingen versterken het lichaam, verbeteren de circulatie en bereiden je voor op meditatie. Focus op hoe houdingen voelen, niet op uiterlijk.

Praktische tip: Kies één yogahouding, zoals een zittende of staande houding, en let erop dat je lichaam stevig en stabiel is, maar je adem ontspannen blijft. Blijf 5 ademhalingen in de houding, voel waar spanning zit, en pas je houding aan zodat het comfortabel blijft.

4. Pranayama – Ademhalingsoefeningen

Yoga Sutra 2.49: “Pranayama is het reguleren van de adem om geest en energie te beheersen.”

Bewuste ademhaling kalmeert de geest en reguleert energie (prana).

Praktische tip: Begin met 3–5 minuten ademhalingsoefeningen en merk de rust en focus die ontstaat. In dit artikel worden enkele oefeningen beschreven die je uit kunt proberen.

5. Pratyahara – Zintuigen naar Binnen Richten

Yoga Sutra 2.54: “Het terugtrekken van de zintuigen van externe objecten is Pratyahara.”

Trek je zintuigen terug van externe prikkels en richt je op innerlijke waarneming. Ontwikkel Antar Mouna, ofwel innerlijke stilte en observatie van gedachten zonder oordeel.

Praktische tip: Sluit even je ogen, voel je adem en observeer gedachten.

6. Dharana – Concentratie

Yoga Sutra 3.1: “Dharana is het richten van de geest op één object of gedachtepunt.”

Concentratie, het vermogen om de geest te richten op een enkel object of idee. Het doel is om de aandacht op één punt te richten, waardoor dieper innerlijk bewustzijn en focus ontstaat.

Praktische tip: Begin met korte concentratieoefeningen op de adem, een mantra of een object.

7. Dhyana – Meditatie

Yoga Sutra 3.2: “Dhyana is een onafgebroken stroom van bewustzijn op hetzelfde object.”

Een staat van bewustzijn waarin gedachten worden waargenomen zonder erin mee te gaan.

Praktische tip: Mediteer dagelijks enkele minuten en laat gedachten zachtjes voorbijgaan.

8. Samadhi – Innerlijke Eenheid

Yoga Sutra 3.3: “Samadhi is de hoogste staat van concentratie en eenwording met het object van meditatie.”

Samadhi is een diepe staat van verbondenheid en innerlijke rust, waarin je je ware zelf ervaart. Het ontwikkelt zich langzaam na oefening van de eerdere stappen.

Praktische tip: Zie het als een proces van verdieping, niet als een doel dat je moet forceren.

Waarom het Achtvoudige Pad Waardevol is

Door het Achtvoudige Pad van Yoga te volgen, kun je:

• Bewuster leven en relaties verbeteren
• Geduld, concentratie en innerlijke rust ontwikkelen
• Stap voor stap je ware zelf ontdekken
  

Yoga volgens Patanjali is geen religie, maar een praktisch filosofisch systeem dat iedereen kan beoefenen, ongeacht achtergrond of overtuiging. Het combineert oude wijsheid met praktische oefeningen, waardoor het ook vandaag nog relevant is.

Wil je ervaren hoe yoga verder gaat dan alleen fysieke oefeningen? Boek een privesessie met mij op Curaçao en ontdek stap voor stap hoe je lichaam, adem en geest in harmonie kunt brengen. Of sluit aan bij één van mijn groepslessen op het eiland en ervaar samen met anderen de rust, focus en energie die yoga biedt.