Yoga is meer dan beweging (een korte kennismaking met de yogafilosofie)

Veel mensen zien yoga als een vorm van lichaamsbeweging of als een manier om het lichaam te stretchen en sterker te maken, en sommigen associëren het ook met meditatie en ontspanning. Hoewel fysieke houdingen (asanas), meditatie en ontspanning onderdeel zijn van de beoefening van yoga en op zichzelf al een positief effect kunnen hebben, vormen ze slechts een klein onderdeel van een groter pad. Yoga is een reis van zelfbewustzijn, innerlijke rust en inzicht in de geest. In wezen betekent yoga verbinding, de verbinding tussen de geest en het ware Zelf, tussen bewustzijn en ervaring in het huidige moment.

Patañjali was een filosoof die duizenden jaren geleden in India leefde en wordt gezien als de samensteller van een van de belangrijkste teksten over yogafilosofie: de Yoga Sūtras. In dit werk organiseerde hij eeuwenoude kennis over yoga tot een beknopte gids om de geest, het bewustzijn en het pad naar innerlijke vrijheid te begrijpen. De Sutra’s beschrijven dit pad in verschillende stappen en bieden tools om het te ondersteunen, zoals asanas (houdingen), pranayama (ademhaling), dharana (concentratie), dhyana (meditatie) en meer, allemaal onderdeel van het achtvoudige yogapad, zoals beschreven in de Sutra’s. Voor nu wil ik me vooral richten op de eerste drie sutra’s, die naar mijn mening de essentie van yoga weergeven.

De Yoga Sūtras beginnen met deze drie zinnen (sutra’s):

अथ योगानुशासनम् (atha yogānuśāsanam)
“Yoga begint in het nu.”
Deze openingszin beschrijft yoga als iets waar we in het huidige moment instappen. Ik zie het ook als een aanmoediging om yoga direct te beoefenen; je hoeft niet te wachten op je volgende les, je kunt nu beginnen, op dit moment. Het hoeven niet eens de houdingen te zijn, maar het kan ook iets eenvoudigs zijn, zoals je aandacht een minuut lang naar je ademhaling brengen.

योगश्चित्तवृत्तिनिरोधः (yogaś citta-vṛtti-nirodhaḥ)
“Yoga is het tot rust brengen van de onrust van de geest.”
Patañjali definieert yoga niet als een reeks houdingen, maar als het kalmeren van de fluctuaties van de geest, onze gedachten, emoties en afleidingen, zodat we helder kunnen zien en innerlijke rust kunnen ervaren. Dit betekent niet dat het denken volledig stopt, maar dat je leert de geest te kalmeren, gedachten te observeren zonder erdoor beheerst te worden, en toegang krijgt tot helderheid, aanwezigheid en zelfbewustzijn.

तदा द्रष्टुः स्वरूपेऽवस्थानम् (tadā draṣṭuḥ svarūpe’vasthānam)
“En dan rusten we in de waarheid van wie we werkelijk zijn.”
Wanneer de geest rustig is, kunnen we onze ware natuur herkennen, voorbij gedachten, gewoonten en ego. Dit is het uiteindelijke doel van yoga: zelfrealisatie en innerlijke vrijheid.

Deze sutra’s laten zien waarom yoga veel meer is dan het fysieke. Hoewel asanas het lichaam voorbereiden en concentratie ondersteunen, draait yoga in de kern om de transformatie van het bewustzijn, het tot rust brengen van de geest en het ontdekken van ons ware Zelf: de verbinding van geest, lichaam en bewustzijn.

De sutra’s vertaald naar het dagelijks leven
De Yoga Sutra’s van Patañjali klinken misschien wat abstract of filosofisch, maar ze zijn verrassend toepasbaar in ons dagelijks leven. Hier een paar manieren waarop je de eerste drie sutra’s kunt ervaren:

De eerste sutra; “Yoga begint in het nu.”
Elke dag is een nieuw begin. Je hoeft niet te wachten tot maandag of tot de perfecte omstandigheden. Yoga kan nu beginnen, met een enkele bewuste ademhaling. Neem ‘s ochtends bijvoorbeeld een paar bewuste ademhalingen voordat je je telefoon pakt of je ochtendroutine start.

De tweede sutra; “Yoga is het tot rust brengen van de onrust van de geest.”
Onze gedachten zijn vaak als golven die blijven bewegen. Yoga helpt om stil water te ervaren. Wanneer je merkt dat je hoofd vol is, kun je je ogen sluiten en je ademhaling volgen, al is het maar voor een paar minuten.

De derde sutra; “En dan rusten we in de waarheid van wie we werkelijk zijn.”
Wanneer de geest kalm wordt, zien we onszelf helderder en voelen we wie we werkelijk zijn. Je kunt een yogasessie of een dag eindigen met een moment van stilte en jezelf vragen hoe je je echt voelt, eventueel door dit op te schrijven in een journal.

Ik nodig je van harte uit om deze reis zelf te ervaren, of dat nu in een privéles yoga of een groepsles op Curaçao is, en ontdek de voordelen die yoga je kan brengen.