Toen ik enkele maanden geleden een Pilatesles gaf op een sportschool op Curaçao, kwam na de les een energieke vrouw van in de 80 naar me toe die had meegedaan. Allereerst vond ik het fantastisch om te zien hoe goed zij op haar leeftijd voor haar lichaam zorgt; daar heb ik alleen maar bewondering voor. Toch verraste wat ze na afloop van de les me kwam zeggen: ze gaf aan dat ze het opmerkelijk vond dat ik, als yogadocent, niet in volledige Lotus zat. Dit gebeurde op het eind van de les, toen we nog wat twists en stretches deden, en volgens haar had ik dit in Lotus moeten doen in plaats van in kleermakerszit (een opmerking die alleen al opmerkelijk is omdat dit een Pilatesles was en geen yogales). Ze suggereerde zelfs dat ik er niet “uitzag” zoals de yogi’s die zij kent, omdat ik niet slank of super flexibel ben.
Het raakte me niet zozeer dat ze vond dat ik op een bepaalde manier moest presteren op de mat of dat ik er op een bepaalde manier uit moest zien, maar het zette me vooral aan het denken. Dit is precies zo’n misvatting die veel voorkomt en die mensen misschien ervan weerhoudt om een yogales te volgen: dat yoga draait om hoe je eruitziet, hoe flexibel je bent, of dat je jezelf in een pretzel kunt vouwen. Dat is precies wat ik haar vriendelijk heb uitgelegd: dat ik juist trots ben dat ik als docent met mijn eigen lichaam voor de klas kan staan en zo deze misvatting de wereld uit mag helpen.
“Yoga is het tot rust brengen van de onrust van de geest.”
Yoga gaat niet over uiterlijke vertoning op de mat, maar over het kalmeren van de fluctuaties van de geest en het tot rust brengen van het denken. Het is geen sport of schoonheidsideaal. Het gaat niet om het passen in een beeld van hoe een yogi “zou moeten” zijn. Yoga gaat om ademhaling, bewustzijn, aanwezigheid en zelfzorg. Het gaat om voelen, ervaren en in contact zijn met jezelf. Ik schreef al eerder over het doel van yoga en hoe dat voorbijgaat aan de houdingen, in mijn series over de Yoga Sutras van Patanjali.
Kracht, flexibiliteit of slechts show?
Tijdens een van mijn teachertrainingen vertelde mijn docent, die uit de Ashtanga-traditie komt, dat de hogere series in Ashtanga yoga vooral “voor show” zijn. Serie 1 (primary series) is bedoeld voor het ontwikkelen van kracht en flexibiliteit, serie 2 voor het energetische lichaam en het zenuwstelsel, en serie 3 en daarboven voegen in feite geen extra voordelen toe ten opzichte van de eerste twee. Wat dit me heeft geleerd, sluit perfect aan bij het idee dat yoga niet gaat om hoe iets eruitziet.
Functionaliteit versus uiterlijk van de yogahouding
In onze trainingen leerden we yogahoudingen functioneel te bekijken: hoe voer je een houding correct uit zodat je lichaam er maximaal van profiteert, hoe pas je de houding aan zodat de voordelen optimaal voelbaar zijn en je geen blessures oploopt, en vooral: kun je rustig ademhalen in de houding? Het gaat er niet om dat een houding er perfect uitziet.
Een voorbeeld is de downward facing dog: esthetisch lijkt het mooi als de hielen helemaal naar de vloer gaan, maar dit kan ten koste gaan van de stretch in de schouders en de lengte in de rug. Voor veel mensen is het juist beter om de knieën te buigen, zodat de voordelen op de juiste plekken in het lichaam ervaren worden.
Een yogadocent is vooral ‘spaceholder’
Ook zie ik graag de misvatting verdwijnen dat je als yogadocent dun, flexibel en sterk moet zijn. Je hoeft geen van deze drie te zijn om yoga te beoefenen of om een goede les te kunnen begeleiden als docent. Als docent is het vooral belangrijk dat je ‘spaceholder’ bent voor de mensen in je les. Het is juist waardevol als er meer docenten voor de klas staan die misschien afwijken van de norm die velen voor ogen hebben bij yoga. Zo kunnen we het echte leven vertegenwoordigen en laten zien dat yoga echt voor iedereen is. Ik zeg niet dat docenten of beoefenaars niet kunnen streven naar meer kracht en flexibiliteit op de mat, maar in essentie draait dat niet om het uiteindelijke doel van yoga. De asana’s zijn slechts een klein onderdeel van wat yoga yoga maakt. Zoals ik eerder schreef in mijn serie over de Sutra’s van Patanjali: yoga is een levenswijze die ons helpt het leven te navigeren, en houdingen zijn slechts één manier of een stap in het geheel om dit te ondersteunen.
Yoga betekent eenheid of verbinding
Yoga gaat over verbinding en bewustzijn. Het gaat om waar je bent op je eigen pad, in welk lichaam dan ook, en om te weten dat elke reis uniek is en dat je de uitkomst los mag laten (onthechting). Als yogadocent ben ik blij met elk lichaam dat op de mat verschijnt in mijn lessen. Samen, met al deze verschillende lichamen, ervaren en beoefenen we yoga als één geheel. Ik geloof dat yoga voor iedereen is, ongeacht vorm, grootte, kleur, achtergrond of flexibiliteit. Bij mij op de mat ben je welkom zoals je bent, en hier mag je jezelf ontdekken, groeien en sterker worden, zowel op de mat als daarbuiten.
Want dat is de kern van yoga: het gaat niet om hoe je eruitziet, maar om hoe je je voelt, wat je leert en hoe je jezelf omarmt. Voel je welkom om dit zelf te ervaren in een van mijn yogalessen, of boek een privésessie met mij op Curaçao.